Neen, diëten zijn nooit de oplossing. Ze zullen alleen maar tot meer overeten leiden.
Het negatieve kantje van restricties en (di)eetregels
Overeten is een doodnormaal gevolg van op het opleggen van restricties. Dit komt voort uit biologische deprivatie. Als wij ons lichaam minder voedsel gaan geven dan dat het nodig heeft, dan gaat het hier nog veel meer nood aan hebben dan normaal. Dit is volledig te vergelijken met bijvoorbeeld ademen. Wanneer je even minder goed hebt kunnen ademen of even in ademnood zat, dan gaat je lichaam op het moment dat het dit terug kan veel feller naar adem happen. Dit is een volledig normaal biologisch gebeuren.
The Restraint Theorie
Hier schuilt een hele theorie achter, genaamd de “Restraint Theorie”. Deze zegt dat lijnen/diëten de belangrijkste oorzaak is van overeten. Iedere persoon heeft namelijk een natuurlijk gewicht, genaamd het Set-Point gewicht. Wanneer we gaan proberen dit gewicht te verlagen, dan schieten er allerlei defensiemechanismen in ons lichaam in actie om deze verlaging tegen te gaan. Denk maar aan het verlagen van je rustmetabolisme, meer denken aan eten, eten verleidelijker en aantrekkelijk maken of het optreden van honger. Ons lichaam zit letterlijk in een tweestrijd: de trek om te eten en de wil om af te vallen. Wanneer onze trek in eten zo fel wordt en dus letterlijk de strijd wint, dan geven we toe aan de eetlust en leidt dit vaak tot het verorberen van grotere hoeveelheden voedsel.; ook wel overeten genoemd.
Het roomijs-experiment
Hier is ook een hele tijd terug een experiment over gedaan door Herman en Mack (1975). Dit experiment hield in dat proefpersonen de smaak van roomijs moesten beoordelen. De proefpersonen bestonden uit zowel diëters als niet-diëters. Voorafgaand aan de test hadden alle proefpersonen al een milkshake moeten drinken. Hierna moesten ze vervolgens het roomijs eten. Wat bleek nu uit het experiment: de niet-diëters aten veel minder ijs doordat ze al vol zaten van de milkshake. De diëters daarentegen aten juist heel veel ijs. In hun ogen was de dag 'toch al verpest' door het drinken van de milkshake dus 'het maakte niet meer uit'. Een zeer duidelijke illustratie dat diëten (het opleggen van restricties), leidt tot overeten.
Meerdere malen werd dit experiment herhaald en telkens kwamen er dezelfde resultaten uit voort. Het fenomeen van overeten komt dus net voort uit restricties en diëten. Opnieuw gaan diëten gaat je dan uiteraard zeker niet verder helpen, maar gaat je eerder terug in die vicieuze cirkel brengen.
Wat is dan wel de oplossing?
Wel, stoppen met de restricties en gaan voor onvoorwaardelijke toestemming. Als je nu denkt: “Ja hallo, dan eet ik gewoon alles op wat op mijn pad komt”. Nee hoor, dit gaat mogelijks in het begin even zo zijn. Jij gaat misschien eerst alle voedingsmiddelen die je jezelf zo lang ontzegt hebt, heel veel beginnen eten. Maar na een tijd en al vrij snel, ga je hier genoeg van hebben.
Denk maar even aan het voedingsmiddel dat nu in jouw ogen super ongezond is, maar dat je heel graag eet. Stel je dan nu even voor dat je dit 3 weken lang, elke dag eet. Ga je hier na 3 weken nog zoveel zin in hebben dan? Ik denk het ook niet.
Een verbod op fruit?
Alles waar jij een restrictie oplegt, lijkt aantrekkelijker. Ook hier is een studie rond gedaan (Jansen et al. 2008) bij kinderen tussen 5 en 7 jaar. De kinderen werden in verschillende groepen gedeeld:
Een groep zonder restricties omtrent eten
Een groep met een restrictie rond het eten van fruit
Een groep met een restrictie rond het eten van snoep
Wat bleek nu, bij beide groepen die een restrictie kregen werd er meer gegeten van het product waarvoor hen een restrictie op stond. Dus de nadelige effecten van het opleggen van restricties gelden sowieso, ongeacht de nutritionele waarde van het voedingsmiddel.
Onvoorwaardelijke toestemming
Wanneer je jezelf onvoorwaardelijke toestemming geeft voor alle voedingsmiddelen en je jezelf alles gunt, dan gaat bijvoorbeeld een koek uiteindelijk hetzelfde zijn als een aardbei voor jou. Je lichaam gaat automatisch zoeken naar een eetpatroon dat voor jou past. En ja, ook JIJ kan dit! Misschien heb je gewoon een extra duwtje in de rug nodig of een helpende hand. Als je graag meer uitleg hierover krijgt, kan je gerust een gratis intake gesprek inplannen. Dan bekijken we samen hoe we je kunnen helpen.
Tekst: Tatjana Beyers (Stagiaire bij The Mindset Dietitian) & Alessia Couvreur Bronnen:
van Strien, T. (2005). “Lijnen helpt niet bij emotionele eters”. Gedrag en gezondheid, (33), 186-191. DOI: 10.1007/BF03071082
Jansen, E., Mulkens, S., Emond, Y., & Jansen, A. T. . (2008). From the Garden of Eden to the land of plenty Restriction of fruit and sweets intake leads to increased fruit and sweets consumption in children. Appetite, 51(3), 570–575. DOI: 10.1016/j.appet.2008.04.012
Turner, P. (2019). The No Need to Diet Book. Anima.