Ogliastra in Sardinië, Okinawa in Japan, het schiereiland Peninsula in Costa Rica, het eiland Ikaria in Griekenland en de zevendedagsadventisten in Loma Linda in Californië. De vijf leefomgevingen waar mensen uitzonderlijk oud worden en gezond blijven. Ze worden de Blue Zones genoemd.
Funny Fact: deze naam is afkomstig van de blauwe arcering die op de wereldkaart werd aangebracht over de desbetreffende gebieden, de man had toevallig een blauwe fluostift vast. Een Blue Zone of een blauwe zone is een klein, homogeen gebied waar mensen eenzelfde levensstijl en omgeving hebben. Hun levensduur is gemiddeld buitengewoon hoog (90+) en daarbovenop hebben ze nog een goede gezondheid. Ze leven dus niet alleen maar lang, maar blijven ook uiterst lang gezond.
De meeste mensen met zo’n hoge levensverwachting blijken in de bergen of op een eiland te leven. Dit is mogelijks te verklaren door het feit dat dit gebieden zijn die relatief geïsoleerd zijn. Tijdens het begin van de industrialisering in de westerse landen werden bergachtige gebieden vaak beschouwd als onbelangrijk waardoor de traditionele landbouw op deze plaatsen bleef bestaan ondanks het industrialisme. Vergeleken met het westen zal dit er in de Blue Zones onrechtstreeks voor gezorgd hebben dat een groot deel van de bevolking de traditionele manier van leven bleef behouden.
Dit zal een impact hebben gehad op zowel het individuele gedrag (dieet, fysische toestand) van deze mensen als op de sociale context (habitat, economische activiteit, maatschappelijke hulp) en de omgeving (mate van vervuiling, kwaliteit van het drinkwater,…). Deze elementen kunnen ervoor gezorgd hebben dat er opvallend betere condities zijn voor de gezondheid van de bevolking van de Blue Zones in vergelijking met de mensen die leven in het meer competitieve vasteland.
Na een uitgebreid onderzoek blijkt dat de levenswijze van de inwoners van deze gebieden enkele gemeenschappelijke kenmerken vertonen. Deze kenmerken kunnen gegroepeerd worden tot negen concrete leefgewoonten.
1. Regelmatig bewegen op een natuurlijke manier Een bergachtige omgeving wordt geassocieerd met steile landschappen. Dit maakt dat de bevolking automatisch gestimuleerd wordt om meer fysieke activiteit te doen, zelfs op latere leeftijd. Op deze manier hebben ze een actief leven door hun dagelijkse to-do list uit te voeren. Ze werken bijvoorbeeld enkele keren per week in hun moestuin, waarnaast ze op zondag naar de kapel bovenaan de berg wandelen, enzovoort.
Om beweging in te voeren in ons dagelijks patroon, hoeven we geen moestuin aan te leggen noch een fitnessabonnement te nemen. Het gaat om meer beweging te incorporeren in je dagelijkse leven; meer verplaatsingen met de fiets, de trap nemen in plaats van de lift, bewegingspauzes inlassen, een wandeling organiseren in plaats van een restaurantbezoek,…
2. Een doel hebben in je leven Naast het feit dat ze regelmatig bewegen, blijkt het ook kenmerkend dat deze mensen een doel hebben in hun leven. Ze weten waarom ze ‘s ochtends opstaan. Ook na hun pensioen blijven ze actief en hebben ze nog steeds een ikigai: een reden om uit bed te stappen. Lees zeker het boek Ikigai van Francesc Miralles als je hier meer over wilt weten.
3. Zo min mogelijk stress ervaren De bevolking van de Blue Zones nemen dagelijks één of enkele momenten voor zichzelf, om op die manier chronische stress te vermijden. Sommigen doen dit door een happy hour in te lassen, terwijl anderen een middagdutje doen. Ook ziet hun leven er in het algemeen veel relaxter uit.
4. Mindful eten Bewoners van de Blue Zones schenken veel aandacht aan bewust eten, en luisteren goed naar hun verzadigingsgevoel. Daarnaast nemen ze hun grootste maaltijd aan het begin van de dag aangezien dat het moment is dat ze het meeste energie nodig hebben. In de namiddag of de vroege avond eten ze een klein avondmaal omdat ze daarna geen inspanningen gaan leveren en dus niet zo veel energie meer nodig hebben. Ze luisteren naar de noden van hun lichaam.
5. Een gebalanceerd voedingspatroon met kwaliteitsvolle ingrediënten Het eetpatroon van de bevolking in de Blue Zones bestaat voornamelijk uit levensmiddelen die ze zelf produceren. Plantaardige voedingsmiddelen vormen de basis van hun dieet. Concreet komt het er op neer dat ze meer groenten en fruit, volle granen, noten en peulvruchten consumeren, eventueel aangevuld met een dierlijk product. Ze houden een kleine portie vlees of vis voornamelijk voor speciale gelegenheden.
Dit is het tegenovergestelde van wat de gemiddelde westerse persoon tegenwoordig gewend is te eten. De voeding van de meeste westerlingen is rijk aan producten van dierlijke afkomst, geraffineerde suikers en verzadigde vetten, ofwel voedingsmiddelen die hoge gezondheidsrisico’s met zich meebrengen indien er te grote hoeveelheden van geconsumeerd worden.
De gemiddelde calorische intake van de bevolking van de Blue Zones, met als uitzondering Okinawa, is niet anders dan bij de rest van de bevolking en er wordt geen rekening gehouden met criteria voor calorie-restricties zoals wij die momenteel kennen voor het bekomen van een goede gezondheid. Het is dus niet de kwantiteit, maar de kwaliteit van de voeding die een belangrijke rol speelt bij het houden van een goede gezondheid bij dergelijke bevolkingen.
(En misschien ook het gebrek aan toxische diëten? ;-))
6. Alcohol drinken met mate In de vijf blauwe zones genieten veel mensen bijna dagelijks van hun glaasje wijn. Ze beperken hun intake echter wel tot een maximum van twee consumpties per dag.
7. Religie of spiritualiteit beleven
Het maakt niet uit in wat men gelooft, maar quasi alle honderdplussers uit de Blue Zones geloven in iets.
8. Familie en geliefden op de eerste plaats zetten In deze gebieden is het gebruikelijk dat er drie generaties onder één dak wonen of ze vlak bij elkaar in de buurt leven. Grootouders zorgen mee voor hun kleinkinderen, die op hun beurt mee zorgen voor de ouders en grootouders. Dit zorgt er niet alleen voor dat ouderen een doel blijven hebben, maar het heeft ook een positief effect op de gezondheid voor de kleinsten.
9. Je verbonden voelen met anderen Deze levenswijze is geconcentreerd op hechte sociale relaties, betekenisvolle emotionele overdracht tussen generaties en steun aan zwakkere individuen door de maatschappij. Dit alles kan op lange termijn voordelig zijn voor overleving. Gezonde gewoontes zijn ‘besmettelijk’, net zoals de ongezonde. Als veel mensen uit je vriendengroep roken, is de kans groot dat jij zelf ook rookt. Door je te omringen met mensen die gezond leven, ga je dit gedrag automatisch (gedeeltelijk) kopiëren.
Tegenwoordig bestaan er kunstmatige blue zones. Dit zijn gebieden waar men de negen kenmerken tracht toe te passen om zo de levensverwachting te doen stijgen en de gezondheidskosten te verlagen. Deze gebieden bevinden zich voornamelijk in Amerika, maar zelfs in Vlaanderen wordt er gewerkt aan een Blue Zone. Het gaat om de gemeenten Haspengouw, Geluwe, Ronse, Aunove en Bree. Aflevering 4 van de docuserie ‘Down To Earth’ op Netflix speelt zich in de Blue Zone in Sardinië af. Hier vertelt een expert dat het heel frustrerend is dat ze hun filosofie zo moeilijk de wereld in kunnen sturen, doordat bekende instagramsterren met een groot aantal bereik zonder enige medische achtergrond blijkbaar meer impact hebben. Ze proberen iedereen te overtuigen van speciale diëten zoals het keto-dieet of sapjeskuren, maar vind maar eens een gebied in de wereld waar mensen even lang en gezond leven als hier die dergelijk dieet volgen, zei hij. “Wil je weten hoe je gezond en lang kunt leven? Kom dan naar hier en vraag deze honderjarigen uit.”, waren zijn woorden. En hij heeft gelijk. Geschreven door Matti Herssens & Alessia Couvreur
Bronnen: Buettner D. Reverse engineering longevity. Power 9. Beschikbaar via: https://www.bluezones.com/2016/11/power-9/. Geraadpleegd 11 november 2019. Greger M. What do all the blue zones have in common? Nutritionfacts 2017. Beschikbaar via: https://nutritionfacts.org/2017/01/17/what-do-all-the-blue-zones-have-in-common/. Geraadpleegd 11 november 2019. Poulin M, Herm A, Pes G. The Blue Zones: areas of exceptional longevity around the world. Vienna yearbook of population research 2013, volume 11: 87-108.
Foto 1: Ortho Health Foundation
Foto 2: Bron: Buettner D. Reverse engineering longevity. Power 9. Beschikbaar via: https://www.bluezones.com/2016/11/power-9/. Geraadpleegd 11 november 2019.
Foto 3: De Morgen
留言